8D02303 Филология в Қазақ инновациялық гуманитарлық - заң университеті

Пәннің мақсаты: докторанттарға интегративтік типті зерттеудің жаңа бағыты ретінде сөзтану ғылымының тұтас жүйелік тұжырымдамасын таныстыру; білім алушылардың тілдегі қарым-қатынастың әртүрлі формаларының даму тенденциялары туралы жүйелік көзқарастарын қалыптастыру. Курсты оқу барысында докторант төмендегідей білімдерді меңгереді: - сөзтану ғылымының негізгі ұғымдары мен категориялары бойынша теориялық және әдістемелік мәселелерді меңгереді; - тілдегі қарым-қатынастың түрлі даму тенденцияларын пәнаралық бағытта (психолингвистикамен, философиямен, нейролингвистикамен, логикамен) игереді; - лингвистикадағы әртүрлі тілдесім түрлеріне экстралингвистикалық және лингвистикалық факторлардың ықпал ету дәрежесін ажырата алады; - тілдік бірліктердің нақты сөйлеу жағдаятындағы және белгілі бір тілдесу аясындағы қызметінің нақты фактілерін талдайды; - тілдегі әртүрлі тілдесім формаларының даму үдерістерін болжай алады; - тілдегі тіл бірліктерінің қызметінің нақты фактілерін талдау мен бағалау нәтижелерін дәйектейді; - сөзтанудың көкейкесті мәселелері бойынша тезис, докторлық диссертация, филологиялық комментарийлер, ғылыми жобалар жазуға дағдыланады.

Пәннің мақсаты қазақстандық филология ғылымының жетістіктерін талдау, докторанттарды ХХ ғасырдың екінші жартысындағы және ХХІ ғасырдың басындағы қазақ филологиясының басым бағыттарымен және теорияларымен, қазіргі отандық филологияның негізгі ережелерімен, ұғымдық – терминологиялық аппаратымен таныстыру болып табылады. Пәннің мазмұны тіл теориясының мәселелерін, лингвомәдениеттану және психолингвистика, когнитивті және коммуникативтік лингвистика, салыстырмалы лингвистика, мәтін және дискурс лингвистикасы, әдебиеттану, лингвометристика және лингводидактика сияқты бағыттардың өзекті мәселелерін қамтиды. Филология саласындағы болашақ мамандардың ғылыми ізденіс, талдау және жинақтау, салыстыру, қажетті ғылыми ақпаратты жіктеу және таңдау дағдылары мен біліктіліктерін жетілдіреді және қалыптастырады.

Білім алушыларды әдебиеттану саласындағы зерттеулердің теориялық-әдіснамалық негіздерімен таныстыру, әдебиеттану ғылымының даму заңдылықтарын, әдеби құбылыстардың қазіргі заманғы әдіснамалық тұжырымдамалары мен зерттеу бағыттарын анықтау, оқытудың заманауи әдістерін тәжірибеде қолдануға үйрету және сол арқылы кәсіби дамуына ықпал ету. Пәнді оқытуда білім алушыларға әдебиеттанудың теориялық негіздері, мәдениеттану және идеологиялық парадигмалар ауысуы жағдайындағы даму кезеңдері, әдебиеттанудың теориялық тұжырымдамалары туралы толық ғылыми ақпарат беріледі. Теориялық жұмыстарды талдау үдерісінде қазіргі әдебиеттану саласындағы зерттеулердің теориялық және әдіснамалық нәтижелері мен негізгі бағыттарының қорытындыларын қолдану дағдыларын дамытады.

Қазіргі тіл білімінің антропоцентризм, функционализм, экспансионизм, когнитивизм сияқты бағыттары және олардың теориялық мәселелерімен таныстыру, білім алушылардың теориялық лингвистикадағы мамандандырылған ғылыми көкжиегін бүгінгі лингвистикалық парадигмаға жақындату. Пәнді оқытуда теориялық лингвистикадағы жаңа үрдістер, антропоцентризм, функционализм, экспансионизм, когнитивизм бағыттарының қалыптасу, даму тарихы мен зерттеу әдістері, негізгі теориялық тұжырымдары қамтылады.

Мақсаты: екі, кейде бірнеше тілді жалғастыра зерттеп, олардың құрылымдық деңгейіндегі жақындығы мен айырмашылығын айқындау. Контрастивтік лингвистиканың ертеректегі мәліметтері ана тілімен салыстыра отырып, шет тілінің ерекшеліктерін байқаумен байланыстылығы туралы доқторанттарға түсінік қалыптастыру. Контрастивтік лингвистика әдетте тілдің синхрондық материалдарына сүйенеді. Тілдің әр түрлі деңгейіне қатысты еңбектердің сан жағынан көбі контрастивтік грамматикаға, аз мөлшерде контрастивтік фонологияға, одан аз мөлшерде Контрастивтік лексика жүйесіне байланысты болады.

Лингвистикалық аспектідегі мәтін және дискурс пәні мәтін және дискурс ұғымдарына тіл білімінде берілген анықтамаларды, олардың зерттелу деңгейін, мәтін түрлері мен типтерін, дискурс типологиясын, мәтінді зерттеу бағыттары мен әдіс-тәсілдерін, мәтінді талдау мен мәтінді тану оның түзілімі мен құрылымын саралау, мәтінжасам барысындағы тілдік бірліктердің қызметін анықтау, дискурс пен мәтіннің айырмашылығы, дискурстық талдау сияқты мәселелерді қамтиды.

Бұл пәнді оқу барысында академиялық жанрлардың (аннотациялар, рефераттар, аналитикалық шолу, сонымен қатар ғылыми оқиға туралы хабарламалар (конференциялар)) теориялық мәселелері қарастырылады. Пәнді меңгеруге мәтінді аналитикалық өңдеудің негізгі мақсаттарын түсіну, кәсіби тақырыптағы мәтіндерді талдау, мәтінді талдау әдістемесі мен анықтамалық, арнайы әдебиеттер мен компьютерлік желілердегі ақпаратты іздеудің түрлі әдістерін, ғылыми, ғылыми-техникалық және ғылыми-көпшілік мәтіндерге стильдік талдау және т.б. оқып үйрену кіреді.

Бұл пәнді оқып үйренуде ғылымның тарихи дамуы, қазіргі ғылыми зерттеулердегі филологияның негізгі әдіснамалық тұжырымдамалары мен өзекті аспектілері түсіндіріліп, қарастыру көзделеді. Докторанттар теориялық және эксперименттік зерттеулер жүргізу әдістемесін оқып үйреніп, ғылыми білімді (материалдарды) жинау және өңдеумен айналысады. Пәнді меңгеру барысында ғылыми зерттеудің заманауи әдістері қолданылады, ғылыми зерттеу қызметінің нәтижелерін жүйелеу және өңдеу, салыстырмалы талдау дағдылары қалыптасады.

білім алушылардың ең маңызды шығармалармен танысу барысында зерделенетін өнер түрлері мен жанрларын анықтау, эстетикалық қажеттіліктерді, эстетикалық сана және қызмет түрлерін жіктеу және сипаттау

қазіргі заманғы отандық, орыс және шетел тіл білімі мен әдебиеттанудың өзекті мәселелері саласында кәсіби құзыреттілікті кеңейту және тереңдету;

Тіл білімі мен әдебиеттану саласындағы қазіргі отандық және шетелдік ғылыми жетістіктерді сын тұрғысынан бағалау;

Инновациялық технологияларды қолдана отырып, ББ бойынша педагогикалық және оқытушылық қызметті жүзеге асыру; жеке кәсіби және жеке даму міндеттерін жоспарлау және шешу, жоғары оқу орындарындағы оқу процесін басқару; білім беру процесін және мамандарды кәсіби даярлау процесін жобалау;

эөзінің азаматтық ұстанымын қалыптастыру үшін қазақстандық және әлемдік қоғамның тарихи және ғылыми дамуының негізгі кезеңдері мен заңдылықтарын талдау, білім алушылардың мәдени және тілдік қажеттіліктерін іске асыру үшін қолайлы білім беру ортасын дамытуға ықпал ету

Ғылыми салада жазбаша және ауызша сөйлеу дағдыларын қалыптастыру, ғылыми сөйлеуді түсіну және ғылыми бағыттағы әдебиеттерді оқу, ғылыми зерттеудің заманауи әдістемелері мен әдістерін ғылымның жаңа жетістіктерімен сәйкестендіру және байланыстыру, эксперимент нәтижелерін өңдеу және түсіндіру дағдыларын меңгеру

жоғары әлеуметтік және эстетикалық құндылықтарға, гуманистік педагогика идеяларына бейімділігін растау

гуманитарлық ойлауды қазіргі заманғы маманның кәсіби мәдениетінің элементі ретінде әлеуметтік институттарды, үдерістер мен қарым-қатынастарды басқаруда әлеуметтік шындыққа, жалпы әлемге шығармашылық, сезімдік-бейнелі және көркем қарым-қатынастың әмбебап антропософиялық өлшемдері негізінде дамыту;