7M01505 Биология в ҚарМУ Е.А.Бөкетов

Теориялық биологияның негізі. Жүйелердің жалпы теориясы. Тұрақты тепе-теңдіктің іргелі биофизикалық принципі. Теориялық биологияның негізгі даму бағыттары: эволюциялық (биологиялық эволюция теориясы), физика-химиялық (молекулалық биология) және жүйелік (жүйелердің жалпы теориясы). Тіршілік құбылысының қолданбалы принциптері.

Ғылымның тарихы мен философиясы оның тарихи дамуындағы және өзгермелі әлеуметтік-мәдени контекстіндегі ғылыми танымның жалпы заңдылықтарын зерттеу ретінде. Ғылым философиясы және ғылым әдіснамасы. Ғылым танымдық қызмет және дәстүр ретінде, әлеуметтік институт ретінде және мәдениеттің ерекше саласы ретінде. Қазіргі заманғы өркениет мәдениетіндегі ғылым. Ғылыми танымның ерекшеліктері. Қоғам өміріндегі ғылымның қызметтері. Ғылыми қызметтің институционалдық нысандарының тарихи дамуы. Ғылыми қауымдастықтар және олардың тарихи түрлері.

Қазіргі мектептегі оқыту технологиялары. Оқыту технологияларының әртүрлілігі және жіктелуі. Оқыту технологиясын жобалаудағы маманның се-мантикалық іздеу қызметі. Қазіргі заманғы дәстүрлі оқыту. Проблемалық оқыту технологиясы. Модульдік оқыту. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар. Жобалық оқыту технологиясы. Оқытудың интерактивті технологиялары. Кейс-стади технологиясы. Сыни ойлауды дамыту технологиясы. Тест технологиясы.

Қазіргі биологиялық білімнің ерекшеліктері және биологияны оқыту әдістері. Биологияны оқыту әдістемесінің заманауи мәселелері. Биологияны оқытудағы құзыреттілік тәсіл. Биологиядан оқушылардың әмбебап оқу жетістіктерін қалыптастыру. Биологияны оқытуды ұйымдастырудың заманауи формалары мен әдістері. Биологияны оқытудағы жүйелік-әрекеттік және сараланған тәсілдер. Жеке тұлғаға бағытталған оқыту.

Курстың қысқаша мазмұны: Жоғары білімнің заманауи парадигмасын, оның мазмұнын негіздейді. Жоғары мектепте оқыту процесінің қозғаушы күші мен принциптерін анықтайды. Жоғары мектептегі заманауи дидактикалық концепциялардың ерекшеліктерін анықтайды. Заманауи білім беру технологиялары саласындағы білімдерін көрсетеді. Жоғары мектепте оқу үдерісін ұйымдастырудың тиімді және тиімді нысандарын таңдайды.

Кәсіби қызметтегі шет тілі. Күнделікті қарым-қатынас. Лексикалық минимум. Шет тіліндегі кәсіби құжаттамамен жұмыс істеу үшін қажет грамматикалық минимум. Зерттелетін тілдің синтаксистік құрылымдары. Кәсіби мәтіндердің лингвистикалық ерекшеліктері. Шет тілін меңгерудегі өзіндік жұмыс тәсілдері. Педагогикалық мамандық және кәсіби шет тілі.

Басқару психологиясы тәуелсіз ғылыми пән ретінде. Басқару жүйесіндегі тұлға және оның әлеуеті. Ұйымдастыру және әлеуметтік топ басқару объектісі ретінде. Топтық динамика механизмдері. Басқарушылық қарым-қатынас. Ұйымның мотивациясы мен тиімділігі. Жанжалдың психологиясы және оны шешу жолдары. Басқарушылық шешімдер қабылдаудың психологиялық негіздері.

Физиологияда қолданылатын зерттеу әдістері. Биологиялық білімді дамытудағы физиологияның рөлі. Физиологияның басқа ғылымдармен байланысы. Цитофизиология. Жүйке жүйесінің физиологиясы. Қозғалыс жүйелерінің физиологиясы. Эндокриндік жүйенің физиологиясы және эндокриндік бездердің жұмыс істеу механизмдері. Қанайналым және тыныс алу жүйесінің физиологиясы. Тамақтану және ас қорыту физиологиясы.

Жануарлар эволюциясының ерекшеліктері. Қақпақтардың эволюциясы. Қаңқа эволюциясы. Асқорыту жүйесінің эволюциясы. Тыныс алу жүйесінің эволюциясы. Қанайналым жүйесі эволюциясының негізгі кезеңдері. Жануарлардың жүйке жүйесінің эволюциясы. Эмбриогенезде омыртқалылардың сезім мүшелерінің қалыптасуы. Шығару жүйелерінің түрлері және олардың эволюциясы. Репродуктивті жүйе эволюциясының негізгі кезеңдері. Ароморфоздар. Жануарлар жүйесінің сипаттамасы.

Инноватика инновацияның ғылыми негізі ретінде. Инновация түрлері. Биологиядағы инновациялық теориялар. Негізгі ұғымдар мен терминология. Қазіргі биология ғылымындағы инновация теориясының рөлі. Инновациялық қызметтің тарихи тәжірибесі. Инновацияның қоғам өміріндегі рөлі. Биологиялық зерттеулердегі инновациялық белсенділіктің қазіргі деңгейін талдау.

Биологиядағы заманауи қолданбалы әдістер. Ғылым және ғылыми дүниетаным. Ғылыми зерттеу. Биологиядағы ғылыми зерттеудің жеке және арнайы әдістері. Ғылыми таным әдістерін қолдану. Зерттеу мінез-құлқы. Ғылыми шығармашылық әдіснамасы. Ғылыми сөйлеу стилінің түрлері. Эксперименттік зерттеу әдістері. Эксперимент нәтижелерін статистикалық өңдеу.

Филогенетикалық систематиканың негізгі ұғымдары, терминдері, принциптері мен әдістері. Омыртқасыз жануарлардың филогениясын қайта құруға негізделген кладистік әдіс. Монофилетикалық таксалар. Симплезиоморфия. Парафетикалық таксалар. Полифилетикалық таксалар. Гомологиялық және аналогиялық белгілер. Protista, Metazoa филогениясы мен систематикасы.

Заманауи биология: іргелі және қолданбалы аспектілер. Биологияны зерттеудің заманауи әдістемелік тәсілдерін талдау. Жасушалық және репродуктивті биология мәселелері. Биологиядағы және биомедицинадағы нанотехнология. Жаңартылатын энергия көздерін тиімді пайдалану үшін жаңа биотехнологияларды әзірлеу. Биосфераны сақтаудың өзекті мәселелері.

Биологияны оқытудың дәстүрлі әдістері мен құралдарымен интеграциядағы тұжырымдамалық оқыту идеялары. Оқу қарқындылығын талдау. Жаратылыстану ғылымдары саласындағы заманауи жетістіктерді есепке алу, жаңа деректерді оқушыларды биологияны оқуға ынталандыру үшін ресурс ретінде пайдалану. Интерактивті орта құру. Оқушылардың психологиялық ерекшеліктерін есепке алу.

Жүйелік тәсіл. Заттай бақылаулар. Эксперимент. Модельдеу. Табиғи объектілер мен процестердің жай-күйін режимдік мониторингтік бақылау. Табиғи және жасанды (техногендік) объектілерді талдамалық зерттеу. Морфологиялық параметрлерді зерттеу. Бағалаудың статистикалық әдістері. Қашықтықтан зерттеу әдістері және арнайы картография әдістері. Әлеуметтік демография әдістері. Табиғи және жасанды объектілерді паспорттау.

Ғылыми зерттеу нәтижелерін коммерцияландырудың теориялық және практикалық негіздері. Ғылыми зерттеу нәтижелерін коммерцияландырудың ерекшелігі. Ғылыми-білім беру және экономиканың нақты секторы үшін ғылыми зерттеу нәтижелерін коммерцияландырудың маңызы. Ғылыми зерттеу нәтижелерін коммерцияландыруды жүзеге асыру саласындағы нормативтік-құқықтық реттеу. Ғылыми зерттеу нәтижелерін коммерцияландыруды іске асыру тетіктері.

Ғалымдар мен педагог-практиктердің шығармашы-лық достастығы. Педагогикалық зерттеу нәтижелерін практикаға енгізу жолдары. Ғылыми-педагогикалық зерттеулердің нәтижелерін практикаға енгізудің ерекшелігі мен күрделілігі. Педагогикалық тәжірибе мен зерттеудің тиімділік дәрежесінің критерийлері. Білім берудегі ғылыми зерттеулерді практикаға енгізу тетіктері: отандық және шетелдік тәжірибе.

Циркадиандық биологиялық ырғақтарды реттегіштер. Биологиялық уақыт мәселесі. Биологиялық ырғақтардың тіршілік ету ортасының ырғақтарымен салыстырылуы. Жануарлар мен өсімдіктердегі ультрадыбыстық ырғақтар. Циркадиандық ырғақтардың онтогенезі. Жануарлар санының динамикасындағы циклдік және циклділіктің мүмкін себептері. Биологиялық жүйелердегі циркадиандық сағат гендерінің рөлі

Ағылшын тілінде биологиядағы негізгі ұғымдар мен заңдылықтар туралы теориялық білімді қалыптастыру әдістемесі. Биологиялық пәндерді ағылшын тілінде оқыту, әдістері, формалары және құралдары. Студенттердің шығармашылық өзін-өзі жүзеге асыруы және өзін-өзі дамыту шарттары. Білім алушылардың ағылшын тіліндегі сөздік қорын молайту.

Биологиялық ырғақтар туралы негізгі ұғымдар. Хронобиология әдістері. Бейімделудің хронобиологиялық аспектілері. Мәдени құбылыстардағы, әлеуметтік құбылыстардағы, тарихтағы, экономикадағы ғарыштық ырғақтар. Күнделікті ырғақтардың бейімделу рөлі. Маусымдық ырғақтар. Ритм ұйқы-ояту. Биологиялық сағат. Өмір сүру ортасының ырғақты құрылымы.

STEM-технологиялардың пайда болуы. Қазіргі кезеңде Қазақстан Республикасында STEM-білім беруді дамыту. Жалпы білім беретін мектепте STEAM технологиясын қолдану. Steam-білім берудегі жобалау және кейс-технологиялар. STEM-білім беру үдерісінде ақпараттық-коммуникативтік технологияларды пайдалану. STEM-білім берудің тиімділігін бағалау әдістемесі. Болашақ тәрбиешілерді оқытудың тиімділігі критерийі ретінде білім алушылармен STEAM жобасын құру.

Білім беру үдерісіндегі көптілділікті Қазақстанның жастарында көпмәдениетті тұлғаны қалыптасты-рудың негізі ретінде қарастыру. Қазіргі көпмәдени-етті және көптілді дүниенің талаптарын ескере отырып, оқыту мен тәрбиелеу. Жаратылыстану циклінің пәндерін ағылшын тілінде оқыту. Ағылшын тіліндегі биология, биологиялық термин-дер бойынша базалық білімге қойылатын талап-тар.

Қазіргі зоологиялық әдістердің ерекшеліктері. Экологиялық және фаунистік зерттеулер. Жануарлардың кеңістіктік орналасуы мен көбеюін зерттеу әдістері. Құстардың маусымдық қоныс аударуын зерттеу. Салыстырмалы және абсолюттік есепке алу әдістері. Фаунистік зерттеулердің әдіснамасы. Кеңістіктік-типологиялық құрылымы және жіктелуі. Табиғатты ұтымды пайдаланудағы жануарлар популяциясын экологиялық-экономикалық бағалаудың рөлі. Деректер банктері, ГИС-технологияларды пайдалану.

Биология саласындағы заманауи білім беру педагогикалық технологияларын өз бетінше терең меңгеру үшін білім, білік және дағдылар кешенін қолданады.

Өзінің зерттеу тұжырымдамасын орындау үшін ақпаратты жинауды және түсіндіруді жүзеге асырады, ғылыми қызмет нәтижелерін практикалық пайдалану тәсілдерін әзірлейді.

Биологиялық процестердің молекулярлық механизмдерін талдайды; заманауи аппаратураларды пайдалана отырып, далалық және зертханалық жағдайларда биологиялық объектілермен жұмыс істеудің ақпараттық эксперименттік әдістерін таңдайды.

Хронобиология мен эволюциялық биологияның теориялық ережелерін практикалық іске асыру мүмкіндіктерін бағалайды; табиғат туралы заманауи құндылық түсініктері негізінде ғылыми-зерттеу қызметінің тәсілдерін әзірлейді.

Кәсіби қарым-қатынаста ағылшын тілінде биологиялық терминологияны қолданудың нюанстарын түсіндіреді.

Биологияны оқытудың негізгі әдістерін саралайды, өзінің кәсіби қызметінде пайдалану үшін ЖОО мен орта арнайы білім беру мекемелерінде іске асырылатын инновациялық педагогикалық технологияларды іріктейді.

Ғылыми эволюциялық биология саласындағы өзекті мәселелерді шешудің нұсқаларын ұсынады; экожүйелердегі жануарлардың рөлін түсіндіреді.

Өзіндік тиімді шығармашылық және зерттеу қызметінің дағдылары мен дағдыларын меңгереді; өзінің ғылыми жұмысының нәтижелерін коммерцияландыру нұсқаларын ұсынады.

Биологияның әртүрлі салаларында заманауи ғылыми жетістіктерді табысты игеру үшін теориялық және практикалық ғылым саласындағы білімді тереңдетеді және дағдылар көлемін кеңейтеді.

Философия, педагогика және психология саласында, өз зерттеулерінің тәжірибесінде тұрақты білім мен дағдыларды көрсетеді.

Өзінің кәсіби қызметінде оқу сабақтары мен оқу-тәрбие процесінің іс-шараларын өткізуде қолданылатын қазіргі заманғы IT-технологиялардың тізбесін кеңейтеді.

Оқу ортасын байыту және білім алушылардың уәждемесін арттыру үшін АКТ пайдаланудың жаңа жолдарын әзірлейді.